Jak czyścić perlator i słuchawkę prysznicową?

W celu oszczędzania wody i zmniejszenia rachunków za wodę oraz odprowadzanie ścieków w kranach często montuje się nakładkę służącą do napowietrzania wody, czyli perlator. Płukanie perlatorów jest istotne, gdy chcemy, aby spełniał on dobrze swoje funkcje. Jeśli zadbamy o perlator w odpowiedni sposób, posłuży nam on przez długi czas z wysoką efektywnością.

Czym jest perlator do kranu?

Perlator do kranu jest rodzajem sitka o cylindrycznym kształcie, który montuje się u ujścia wody w kranie w celu napowietrzenia strumienia przepływającej wody [1]. Zasada działania perlatora polega na wytworzeniu podciśnienia w strumieniu wody wypływającej z kranu zaopatrzonego w sitko o drobnych oczkach. Wskutek wytworzonego podciśnienia następuje zasysanie powietrza i zmieszanie go z wodą. W efekcie z kranu wypływa mniejsza ilość wody, jednak dzięki jej napowietrzeniu strumień zyskuje objętość. W żaden sposób nie zmniejsza to komfortu, może go nawet polepszać ze względu na zwiększenie ciśnienia i sprawianie wrażenia mocniejszego strumienia wypływu.

Korzyści ze stosowania perlatorów

Stosowanie perlatorów do baterii prysznicowych i kranów przynosi szereg korzyści. Dzięki nim można:

• zmniejszyć zużycie wody (w zależności od zastosowanego modelu zużycie wody można zmniejszyć od 35% do nawet 80%)
• obniżyć rachunki za wodę, a tym samym pośrednio za odprowadzane ścieków
• obniżyć koszty ogrzewania wody
• zwiększyć komfort użytkowania baterii umywalkowych i prysznicowych
• zmniejszyć rozpryskiwanie się wody na boki dzięki ukierunkowaniu strumienia.

Perlator do kranu najczęściej montowany jest w bateriach kuchennych, umywalkach łazienkowych oraz w prysznicach . Rzadziej stosuje się je w bateriach wannowych, gdyż zwiększone ciśnienie wydłuża proces napełniania wanny wodą.

Biofilm na perlatorze

Nowy, czysty perlator świetnie spełnia swoje funkcje. Jednak po pewnym czasie użytkowania na sitku perlatora może osadzać się kamień mineralny oraz biofilm bakteryjny. Na powstawanie kamienia szczególnie narażona jest instalacja, przez którą przepływa woda twarda. Najpopularniejsze są perlatory wykonane z metalu, plastiku bądź silikonu. Nierówna i porowata struktura perlatorów, obecność osadów mineralnych oraz temperatura w okolicach 40°C sprzyja namnażaniu się mikroorganizmów i powstawaniu biofilmu. W skład biofilmu wchodzą głównie bakterie, a oprócz nich również pierwotniaki, grzyby oraz glony [2]. Nawet jeśli cała instalacja wolna jest od mikroorganizmów, w momencie kontaktu wody z zanieczyszczonym przez biofilm perlatorem, może dojść do wtórnego skażenia biologicznego wody. Z tego powodu bardzo istotne jest płukanie perlatorów i zadbanie o stan czystości napowietrzaczy w bateriach umywalkowych i prysznicowych.

Jak czyścić perlator i słuchawkę prysznicową?

W celu uniknięcia przykrych konsekwencji zanieczyszczenia perlatora kamieniem mineralnym oraz biofilmem ważne jest jego regularne czyszczenie. Nierównomierny, rozpryskujący się strumień wody oraz zmniejszone ciśnienie wypływu, a także śliski osad przy wylocie wody, to oznaki, że perlator jest zabrudzony. Proces czyszczenia jest prosty i szybki, a może w znaczący sposób przedłużyć czas działania napowietrzacza oraz wyeliminować różne zagrożenia. Czyszczenie perlatora i słuchawki prysznicowej warto wykonywać profilaktycznie raz w miesiącu, ale nie rzadziej niż raz na 3 miesiące [3].

Czyszczenie rozpoczynamy od wykręcenia perlatora z kranu, gdyż zewnętrzne czyszczenie jest niewystarczające. Napowietrzacz najłatwiej wykręcić przy pomocy klucza francuskiego. Następnie perlator rozkładamy na części, wyjmując sitko z pierścienia. Pierwszym etapem czyszczenia jest wypłukanie perlatora z największych zanieczyszczeń przy użyciu strumienia wody. Sitko oraz obudowę perlatora można umieścić w occie, roztworze kwasu cytrynowego lub środku chemicznym do usuwania kamienia na kilkanaście minut. Przy użyciu szczoteczki usuwamy pozostałe zanieczyszczenia i obficie przepłukujemy wodą. Warto również przy pomocy szczoteczki i ściereczki nasączonej octem lub detergentem wyczyścić wylewkę kranu. W tym momencie pozostaje złożyć perlator i ponownie go zamontować w kranie.

Czy zanieczyszczony perlator stanowią zagrożenie?

Obecność mikroorganizmów w wodzie pitnej może zmieniać jej smak i zapach. Jednak poważniejszym skutkiem może być wtórne skażenie biologiczne wody, które stanowi poważne zagrożenie sanitarne dla konsumentów wody [2]. W biofilmie występować mogą mikroorganizmy potencjalnie niebezpieczne dla człowieka, takie jak bakterie: Legionella pneumophila, Campylobacter jejuni, bakterie grupy coli, Aeromonas hydrophila, Pseudomonas aeruginosa i Cryptosporidium parvum oraz wirusy jelitowe [4]. Konsekwencją dostania się mikroorganizmów do organizmu człowieka mogą być choroby, takie jak zapalenie płuc, gruźlica czy legionelloza.

Warstwa kamienia i biofilmu znacząco pogarsza również komfort użytkowania kranu. Zanieczyszczenia mogą zmniejszać efektywność działania perlatora prysznicowego lub w umywalce, niwelując korzyści wynikające z jego obecności. Ponadto zanieczyszczenia prowadzą do zmniejszenia przepływu i ciśnienia strumienia wody, a także do rozpryskiwania się wody podczas wypływu z baterii.

Warto więc systematycznie czyścić napowietrzacze w bateriach umywalkowych i prysznicowych. Wysiłek włożony w płukanie perlatorów jest nieporównywalnie niższy w stosunku do korzyści, jakie przynosi i przed jakimi konsekwencjami może nas uchronić.

Dzięki współpracy z Blue Fifty Polska w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc udało nam się rozwiązać problem Legionelli, z którym borykaliśmy się od kilku lat...

Marek Marszałkowski
Zastępca Dyrektora ds. Administracyjno-Technicznych Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc

W najbliższym czasie planujemy zainstalować następne urządzenie Bifipro na drugiej strefie instalacji ciepłęj wody.

Wiesław Malicki
Wiceprezes Zarządu Mazowiecki Szpital Bródnowski

[1] T. Ferlin, P. Galias, S. Galla, Koncepcja autonomicznego układu do dezynfekcji wody, Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej Nr 51

[2] Kołwzan B: Analiza zjawiska biofilmu– warunki jego powstawania i funkcjonowania. Ochrona środowiska. 2011;

[3] Matuszewska R., Stankiewicz A., Metody dezynfekcji stosowane do usuwania zanieczyszczenia pałeczkami Legionella z instalacji wodociągowych w zakładach opieki zdrowotnej,Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie

[4] M. Szczotko, Biofilm- krótka charakterystyka obrostów mikrobiologicznym związanych z instalacjami wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, ROCZN. PZH 2007, 58, NR 4, 667-675